เคยสงสัยไหมว่าเทคโนโลยีล้ำสมัยที่เขาพูดถึงกันอย่าง “ดิจิทัล ทวินส์” (Digital Twins) คืออะไรกันแน่? ข่าวดีคือมันอาจจะใกล้ตัวกว่าที่คุณคิดเยอะเลย! ลองนึกภาพตอนที่คุณกำลังดูแอปพลิเคชันเรียกรถชื่อดัง แล้วเห็นรถคนขับเคลื่อนที่บนแผนที่แบบเรียลไทม์ นั่นแหละครับ! นั่นคือตัวอย่างง่าย ๆ ของดิจิทัล ทวินส์ หรือการจำลองวัตถุหรือสถานที่ในโลกจริงให้อยู่ในรูปแบบดิจิทัล

แต่ดิจิทัล ทวินส์ ไม่ได้มีแค่ภาพเคลื่อนไหวบนแผนที่เท่านั้น แดชบอร์ดต่างๆ ที่องค์กรของคุณใช้อยู่ ไม่ว่าจะเป็นจำนวนผู้เข้าชมเว็บไซต์ หรือตำแหน่งของพนักงานแบบสด ๆ ก็ถือเป็นดิจิทัล ทวินส์ เหมือนกัน
สำหรับโรงงานอุตสาหกรรมแล้ว การก้าวกระโดดที่สำคัญไม่ได้อยู่ที่การเริ่มสร้างดิจิทัล ทวินส์ แต่เป็นการเปิดใจรับแนวคิดใหม่ 2 อย่างนี้ต่างหาก:
1. มองไปข้างหน้า อย่าจำกัดแค่สิ่งที่ทำได้วันนี้: ลองคิดให้ไกลกว่าแค่การเห็นภาพโรงงานแบบเรียลไทม์ แต่ให้มองไปถึงการวิเคราะห์คาดการณ์ล่วงหน้า เพื่อรับมือกับการหยุดชะงักของห่วงโซ่อุปทาน ซึ่งผู้ผลิตหลายราย โดยเฉพาะขนาดกลาง มักจะไม่มีเวลามาคิดถึงเรื่องเหล่านี้ในชีวิตประจำวัน
2. ความสวยงามไม่ใช่ทุกอย่าง เน้นที่การเชื่อมต่อกับโลกจริง: ดิจิทัล ทวินส์ ไม่จำเป็นต้องมีภาพที่สวยงามสมจริง สิ่งที่สำคัญกว่าคือการที่ข้อมูลดิจิทัลมีการอัปเดตและเชื่อมโยงกับข้อมูลจากโลกจริงอย่างสม่ำเสมอ โดยเฉพาะเมื่อมีทรัพยากรจำกัด การลงทุนสร้างและดูแลส่วนที่สำคัญจริง ๆ ของดิจิทัล ทวินส์ จึงเป็นเรื่องที่ควรให้ความสำคัญ
แล้วโรงงานจะนำดิจิทัล ทวินส์ มาใช้รับมือกับความไม่แน่นอนได้อย่างไร?
ก้าวแรกคือการทำความเข้าใจถึงศักยภาพของดิจิทัล ทวินส์ ในภาคการผลิต เราสามารถนำข้อมูลแบบเรียลไทม์ที่เกี่ยวข้องกับซัพพลายเออร์ โลจิสติกส์ ต้นทุน ระยะเวลารอคอย เงื่อนไขสัญญา ข้อกำหนดต่าง ๆ มาสร้างแบบจำลองดิจิทัลที่สามารถทำสิ่งต่าง ๆ ได้มากมาย เช่น:
- จำลองสถานการณ์ “จะเกิดอะไรขึ้นถ้า…” เช่น หากมีข้อจำกัดทางการค้าใหม่ หรือมีการเก็บภาษีนำเข้าเพิ่ม
- ระบุจุดอ่อน หรือจุดที่อาจทำให้เกิดปัญหาในระบบ
- ค้นหาความเชื่อมโยงที่ซ่อนอยู่ ระหว่างส่วนต่างๆ ของกระบวนการผลิต
- ประเมินความเสี่ยงแบบเรียลไทม์ เพื่อปรับระดับสินค้าคงคลังให้เหมาะสม
- จำลองกลยุทธ์การจัดหาวัตถุดิบทางเลือก รวมถึงผลกระทบทางการเงิน
- คาดการณ์และป้องกัน การหยุดชะงักของห่วงโซ่อุปทาน
- ปรับปรุงการตัดสินใจ ผ่านการตรวจสอบอัตโนมัติและการติดตามประสิทธิภาพของซัพพลายเออร์อย่างต่อเนื่อง
ความสามารถเหล่านี้จะช่วยลดความเสี่ยงจากปัจจัยภายนอกที่ควบคุมไม่ได้ ทำให้ผู้ผลิตสามารถเตรียมพร้อมรับมือกับสถานการณ์ต่าง ๆ ได้อย่างมั่นใจ ที่สำคัญคือ ฟังก์ชันเหล่านี้ไม่จำเป็นต้องมีภาพที่สวยงามเลย คุณค่าที่แท้จริงมาจากการรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลที่หลากหลาย เพื่อให้ได้ข้อมูลเชิงลึกที่มีผลกระทบโดยตรงต่อองค์กรของคุณ ซึ่งอาจถูกซ่อนอยู่หากไม่มีเทคโนโลยีนี้
จะนำดิจิทัล ทวินส์ มาใช้ในกระบวนการทำงานที่มีอยู่ได้อย่างไร?
นี่เป็นความท้าทายทั้งในด้านเทคนิคและด้านบุคคล ในด้านเทคนิค คุณจำเป็นต้องมีฐานข้อมูลที่แข็งแกร่ง รวมถึงข้อมูลและโครงสร้างพื้นฐานที่รองรับ แต่สิ่งที่สำคัญไม่แพ้กันคือการได้รับการสนับสนุนจากผู้บริหารในการสร้างดิจิทัล ทวินส์
คำแนะนำคือให้ใช้แนวคิด “คิดใหญ่ เริ่มเล็ก” การทำให้ผู้บริหารเห็นด้วยมักจะต้องมีวิสัยทัศน์ระยะยาวควบคู่ไปกับแผนการสร้างสิ่งที่สร้างคุณค่าได้ในระยะสั้น เมื่อพบสิ่งที่ได้ผลแล้ว ก็สามารถขยายผลต่อไปได้
อีกประเด็นสำคัญคือ ผู้ที่ผลักดันเรื่องดิจิทัล ทวินส์ อาจจะต้องให้ความรู้และสร้างความเข้าใจภายในองค์กร ซึ่งหมายถึงการเปลี่ยนมุมมองของผู้บริหารจากภาพลักษณ์ของดิจิทัล ทวินส์ ที่เน้นความสวยงาม ไปสู่การใช้งานจริงที่สร้างคุณค่าใหม่ ๆ กล่าวคือ เปลี่ยนคำถามจาก “ทำอย่างไรให้มันดูสมบูรณ์แบบ” ไปเป็น “ทำอย่างไรให้มันให้ข้อมูลที่มีคุณค่า”
คุณพร้อมสำหรับการเปลี่ยนแปลงแล้วหรือยัง?
แทบทุกโรงงานสามารถปรับปรุงการดำเนินงานและรับมือกับความไม่แน่นอนได้ดีขึ้นด้วยดิจิทัล ทวินส์ แต่ไม่ใช่ทุกโรงงานจะพร้อมสำหรับการสร้างดิจิทัล ทวินส์ ข้อกำหนดทางเทคนิคที่สำคัญที่สุดคือ สถาปัตยกรรมข้อมูล คุณมีข้อมูลและโครงสร้างพื้นฐานที่รองรับการจำลองระบบที่คุณใช้อยู่หรือไม่?
หากยังไม่มี คำถามที่ต้องถามคือ คุณจะไปถึงจุดนั้นได้อย่างไร?
ผู้ผลิตที่ให้ความสำคัญกับคำถามเหล่านี้ จะเป็นผู้ที่สามารถรับมือกับความไม่แน่นอนในอนาคตได้อย่างดีที่สุด
บทสรุป
ในโลกที่เทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทสำคัญในการเปลี่ยนแปลงอุตสาหกรรมอย่างรวดเร็ว พลังของ Internet of Things (IoT), Digital Transformation และ Smart Manufacturing จะเข้ามามีบทบาทในการขับเคลื่อนการเติบโตและปลดล็อกคุณค่าใหม่ ๆ ในภาคอุตสาหกรรม แนวทางการทำงานของเขาเริ่มต้นจากการทำความเข้าใจอย่างลึกซึ้งเกี่ยวกับพฤติกรรมของผู้บริโภค และนำข้อมูลเชิงลึกเหล่านั้นมาแปลงเป็นกลยุทธ์และผลิตภัณฑ์ที่ยกระดับประสบการณ์และความพึงพอใจของผู้ใช้งาน